سری آمار: تحلیل جداول توافقی ۱ (آزمون های کای دو)

ارزیابی پیامد ها و عوامل خطر در قالب متغیرهای کیفی، در انواع مطالعات علوم پزشکی متداول است و بررسی رابطه بین این متغیرها به عنوان اهداف پژوهشی تعریف می شوند. هدف از این مقاله، معرفی مفاهیم و آزمون های ساده و کاربردی آماری بررسی رابطه بین این متغیرها، شامل انواع آزمون های کای دو در این مطالعات می باشد. مبانی و نحوه انجام محاسبات شاخص ها و آزمون فرض های بررسی رابطه بین متغیرهای کیفی (و یا اختلاف نسبت ها بین گروه ها)، در نظر گرفتن ملاحظات مربوط و نحوه گزارش کردن یافته ها در قالب جداول توافقی، برای انواع آزمون های کای دوی ارائه گردید. برای بررسی رابطه بین دو متغیر کیفی دو یا چند حالتی، آزمون کای دوی پیرسون (در صورت برقراری شرایط ککران)، برای نمونه های کوچک تصحیح پیوستگی یتس، برای عدم برقراری شرایط ککران محاسبه p-value دقیق بر اساس آزمون های دقیق، برای متغیرهای کیفی رتبه ای آزمون کای دوی روند و برای وضعیت های وابسته آزمون کای دوی مک نمار باید استفاده شود. به علاوه برای جداول بزرگ تر از 2×2، در صورت معنی داری رابطه کلی، آزمون های تعقیبی با اعمال تصحیح مناسب مورد نیاز است. در هر یک از وضعیت های فوق، بر اساس مثال های مطالعاتی، محاسبات آزمون فرض ها انجام و نتایج آنها ارائه گردید. برای بررسی رابطه، یک یا مجموعه ای از عوامل خطر با یک متغیر پیامد کیفی اسمی یا رتبه ای، تحلیل های ارائه شده با توجه به موقعیت و هدف مطالعه توصیه می شود.